بررسی تأثیر سطوح مختلف نانوپتاس و پتاس معمولی بر تحمل شوری برخی ارقام گندم نان و دوروم

پتاسیم نقش مهمی در افزایش تحمل گیاهان به تنش های مختلف زیستی و غیر زیستی ایفا می کند. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نانوپتاس و پتاس معمولی بر تحمل شوری برخی ارقام ارقام گندم نان(کویر و قدس) و دوروم (بهرنگ و یاواروس)، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت سطوح تیماری مختلف (شاهد، شوری150 میلی مولار (از نوع کلرید سدیم)، شوری150 میلی مولار به همراه دو سطح 300 و450 میلی گرم پتاسیم بر کیلو گرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی گرم پتاسیم بر کیلو گرم خاک از منبع نانو کلات پتاسیم 27 درصد) انجام گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد پتاسیم در شرایط تنش شوری سبب افزایش عملکرد دانه، وزن هزار دانه، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد پنجه در بوته، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، هدایت روزنه ای، میزان سبزینگی، محتوای آب نسبی ، نسبت k+/na+، حداکثر عملکرد کوانتومی psii، عملکرد کوانتومی psii، غلظت نشاسته، محتوای کلروفیل کل، پروتئین های محلول برگ، فعالیت آنزیم کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز وگلوتاتیون ریداکتاز شد، در حالی که دفع غیر فتوشیمیایی (npq) کاهش یافت. غلظت قند محلول در سطوح اول سولفات پتاسیم و نانوپتاس کاهش و در سطوح دوم افزایش یافت. پاسخ ارقام به کاربرد پتاسیم در شرایط شوری متفاوت بود. بیشترین عملکرد در شرایط تنش شوری و کاربرد پتاسیم را رقم کویر داشت. بیشترین پاسخ عملکرد دانه ارقام کویر و بهرنگ در سطوح اول پتاسیم در رقم قدس سطوح دوم پتاسیم و در رقم یاواروس اختلافی بین سطوح پتاسیم مشاهده نشد. هدایت روزنه ای همه ارقام در سطوح اول سولفات پتاسیم و نانوپتاس بیشتر از سطوح دوم بود. کاهش هدایت روزنه ای در سطوح بالای پتاسیم نشان می دهد که بسته شدن روزنه ها در شرایط شوری به دلیل کمبود آب است و نه اثرات خاص کلرید سدیم، و غلظت بالای پتاسیم می تواند به همان اندازه سبب بسته شدن روزنه ها شود. بیشترین میزان سبزینگی رقم قدس در سطوح نانوپتاس و در سایر ارقام بین سطوح پتاسیم اختلاف چندانی مشاهده نشد. کاربرد پتاسیم با افزایش سطح برگ ها و بالا بردن میزان کلروفیل موجب کاهش اثرات مضر شوری بر محتوای کلروفیل می شود. بیشترین محتوای آب نسبی رقم کویر در سطح اول نانو پتاس مشاهده شد و در سایر ارقام بین سطوح پتاسیم اختلافی وجود نداشت. ارقام گندم نان در همه تیمارها نسبت k+/na+ بیشتری داشتند. ژنوتیپ های متحمل به شوری توانایی قابل توجهی در تجمع یون های معدنی، همچون پتاسیم دارند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش شوری محتوای پروتئین محلول برگ ارقام کویر و بهرنگ تغییر نکرد در حالی که این صفت در رقم قدس و یاواروس کاهش یافت. پتاسیم می تواند سبب افزایش پروتئین محلول و محتوای اسید های آمینه و همچنین افزایش فعالیت اندوپپتیداز و کربوکسی پپتیداز در برگ پرچم و تسریع تبدیل اسید های آمینه به پروتئین در دانه گردد. با توجه به اینکه تفاوت چندانی بین کودهای پتاس معمولی و نانو از نظر خصوصیات عملکردی مشاهده نگردید، لذا به نظر می رسد که تنها بهره اقتصادی این مواد مقادیر پایین مصرف آن ها در خاک است.